Robert Barr sinh năm 1849 tại Glasgow,
Scotland. Gia đình di cư sang Canada khi ông mới lên bốn. Lớn
lên và học tập tại Toronto, ông khởi nghiệp bằng nghề
dạy học. Trong thời gian làm giáo viên rồi hiệu trưởng
tại Ontario, ông bắt đầu viết những truyện ngắn đầu
tiên, gởi đăng báo Detroit Free Press.
Năm 1876, ông từ bỏ ngành
giáo dục và chính thức sống với nghề cầm bút. Ông thăng
tiến nhanh đến vị trí trong ban biên tập tờ báo nói trên.
Từ năm 1881, Robert Barr sang
Luân Đôn phụ trách ấn bản tuần san của báo, giảm bớt
tính chất thông tin mà nghiêng về văn hoá, giải trí, được
độc giả hoan nghênh.
Năm 1892, ông thành lập tờ
Idler, ban đầu cộng tác với nhà viết kịch Jerome Klapka Jerome,
sau trở thành chủ biên duy nhất. Có thể gọi tờ này là
một nguyệt san văn hoá nghệ thuật, nội dung bao gồm những
bài phỏng vấn, bút ký lữ hành, tường thuật và phê bình
những sinh hoạt kịch nghệ, thể thao... và đáng chú ý nhất
là truyện ngắn và tiểu thuyết ( đăng dưới dạng feuilleton
) của các nhà văn đã và sẽ nổi tiếng: Stephen Crane, Mark
Twain, Arthur Conan Doyle, Sara Jeannette Duncan, và của chính Robert
Barr.
Khi những truyện về thám
tử Sherlock Holmes của Conan Doyle bắt đầu nổi tiếng thì
Robert Barr tung ra cuốn nhại theo với nhan đề " The Adventures
of Sherlow Kolms" ( năm 1892 ), và hơn 10 năm sau, thêm một cuốn
nữa: " The Adventure of the Second Swag " ( năm 1904 ). Và như thế,
trong toàn bộ tác phẩm của Robert Barr, có một loạt những
truyện ngắn trinh thám, hình sự, thể loại đang thịnh hành
lúc này. Điều đáng nói là ngay Conan Doyle cũng có lời khen
Barr về những truyện này.
Ngoài một số vở kịch và
truyện châm biếm, Robert Barr viết hơn 20 tiểu thuyết, đề
tài từ những trải nghiệm cá nhân những năm sống tại Canada,
những cuốn thường được nhắc tới là " The victors ", " In
the midst of alarms", " The triumphs of Eugene Valmont".
Robert Barr qua đời ngày 21/10/1912
vì bệnh tim tại nhà riêng ở Luân Đôn.
***
Trong một số bản chất con người,
không có sắc thái nửa vời, chẳng có gì ngoài những màu
thô cơ bản. John Bodman là người lúc nào cũng thiên về thái
cực này hoặc thái cực khác. Điều đó có lẽ sẽ bớt đi
ý nghĩa nếu anh ta không cưới một cô vợ có bản tính giống
hệt mình.
Không nghi ngờ gì rằng trên
thế giới chính xác là có một người phụ nữ phù hợp cho
bất cứ người đàn ông nào lấy làm vợ, và ngược lại.
Nhưng khi ta tính đến chuyện một người có cơ hội làm quen
với chỉ vài trăm người, và trong số vài trăm người đó,
có chừng trên dưới một tá anh ta biết rõ, rồi trong số
một tá đó lại mới có cùng lắm là một hay hai người bạn,
điều dễ nhận thấy là, khi ta nhớ đến con số hàng triệu
người sống trên thế giới, thì hầu như chắc chắn rằng,
kể từ khi trái đất được tạo lập, những người đàn
ông và phụ nữ hợp với nhau vẫn chưa hề gặp được nhau.
Mọi cơ may toán học đều chống lại cuộc gặp gỡ kiểu
đó, và đấy là lý do các toà án ly hôn tồn tại. Hôn nhân,
trong điều kiện tốt nhất, chỉ là sự thoả hiệp, và nếu
hai người đã gắn kết với nhau mà có tính cách không thể
thoả hiệp được thì rắc rối đấy!
Trong đời sống của hai người
trẻ tuổi này không có khoảng cách nào. Kết quả đương
nhiên là hoặc yêu hoặc ghét, và trong trường hợp ông và
bà Bodman thì đó là ghét, theo kiểu quyết liệt và ngạo mạn
nhất.
Ở nhiều khu vực trên thế giới,
tính khí xung khắc được xem như một lý do chính đáng để
đòi được ly hôn, nhưng ở Anh thì không có sự khác biệt
tế nhị như thế, bởi vậy, cho đến khi người vợ phạm
tội, hoặc ông chồng vừa phạm tội vừa độc ác thì cả
hai người này vẫn cứ gắn kết bằng một mối ràng buộc
mà chỉ cái chết mới tách rời được. Không có gì tệ hại
hơn tình trạng này, và vấn đề càng trở nên vô vọng hơn
bởi thực tế là cuộc sống của bà Bodman không có gì để
chê trách, còn chồng bà thì chẳng những không xấu hơn mà
là tốt hơn phần đông đàn ông nữa. Tuy nhiên, có lẽ nhận
định này chỉ đúng tới một điểm nào đó thôi bởi John
Bodman đã tỏ ra quyết tâm dứt bỏ vợ mình cho dù nguy hiểm
tới đâu. Nếu anh ta nghèo, hẳn là anh ta đã bỏ vợ rồi,
nhưng anh lại giàu, và con người không dễ gì từ bỏ việc
kinh doanh đang phát đạt chỉ vì đời sống gia đình không
hạnh phúc.
Khi tâm trí một người tập
trung quá vào một vấn đề nào đó, không ai có thể nói anh
ta sẽ đi xa tới đâu. Tâm trí là một công cụ tế nhị và
ngay cả luật pháp cũng thừa nhận là nó dễ bị đẩy ra
khỏi thế cân bằng. Bạn bè của Bodman - anh ta cũng có bạn
chứ - đều quả quyết là đầu óc anh ta rối lên rồi, nhưng
bạn bè cũng như kẻ thù của anh không ai nghi ngờ về tính
xác thực của sự kiện vốn là đáng ngại nhất nay đã chuyển
thành sự kiện quan trọng nhất trong đời anh ta. Không bao
giờ biết được John Bodman tỉnh táo hay điên rồ khi anh quyết
định sẽ giết vợ, nhưng rõ ràng là anh đã nghĩ tới những
phương thức đầy mánh khoé cốt để làm cho tội ác có vẻ
như chỉ là hậu quả một vụ tai nạn. Song le, sự xảo quyệt
vẫn thường là tính cách của một tâm trí lầm lạc.
Bà Bodman biết rõ sự hiện diện
của mình làm chồng khổ sở tới mức nào, nhưng bản tính
cô cũng tàn nhẫn như anh ấy vậy, và cô căm ghét anh ta nếu
có thể còn gay gắt hơn là anh ta căm ghét cô. Anh ta đi đâu
cô cũng đi theo và có lẽ ý tưởng giết người sẽ không
nảy sinh trong đầu anh ta nếu cô không dai dẳng cố tình xuất
hiện bên cạnh anh mọi lúc mọi nơi. Bởi thế, khi anh ta báo
cho cô biết anh định sẽ sang Thuỵ sĩ hết cả tháng bảy,
cô không nói gì nhưng cũng chuẩn bị các thứ cho chuyến đi.
Lần này anh không phản đối như mọi khi, thế là đôi vợ
chồng câm lặng cùng lên đường đi Thuỵ sĩ.
Đấy là một khách sạn gần
đỉnh núi nằm trên một mỏm đất nhô ra bên trên một trong
những sông băng hùng vĩ. Nó cao hơn mực nước biển một
dặm rưỡi (1), nằm trơ trọi và được dẫn tới bởi một
con đường hiểm trở dài 6 dặm (2) chạy ngoằn ngoèo lên
núi. Từ những hàng hiên của khách sạn có thể nhìn thấy
một quang cảnh ngoạn mục, những chóp núi phủ đầy tuyết
và những sông băng. Còn ở khu vực cạnh đó thì có nhiều
lối đi tuyệt đẹp dẫn tới những điểm ít nhiều nguy hiểm.
John Bodman biết rõ khách sạn
này, vào thời kỳ còn hạnh phúc, anh đã quen thuộc lắm với
vùng lân cận. Bây giờ, khi ý nghĩ giết người nảy sinh trong
đầu, có một vị trí cách chỗ trọ hai dặm thường xuyên
ám ảnh anh. Đấy là một điểm nhìn bao quát mọi nơi, chỗ
tận cùng được một bức tường thấp đổ nát che khuất.
Một sáng kia, anh thức dậy lúc 4 giờ, lẻn ra ngoài khách
sạn không để ai nhìn thấy và đi đến vị trí này, dân
địa phương gọi là Chóp đỉnh Cheo leo. Trí nhớ vẫn trung
thành với anh ta. Đúng là vị trí này, anh tự nhủ. Ngọn
núi nhô lên phía sau nó thật hoang vu và dựng đứng. Không
có dân cư ở gần đó để nhìn thấy nơi này. Khách sạn
ở phía xa, khuất sau một mỏm đá. Những ngọn núi phía bên
kia thung lũng cách nơi này quá xa khiến không có du khách tình
cờ hay dân địa phương nào có thể nhìn thấy chuyện gì
xảy ra tại Chóp đỉnh Cheo leo. Phía thung lũng thấp nơi xa
kia chỉ có một thị trấn duy nhất trông giống như bộ sưu
tập những ngôi nhà đồ chơi nhỏ xíu.
Chỉ cần liếc nhìn qua rìa bức
tường đổ nát thường là đã đủ cho một du khách cho dù
có thần kinh vững vàng nhất. Từ đây xuống bên dưới là
một dốc dựng đứng hơn một dặm và dưới đáy xa xa là
những tảng đá lởm chởm và đám cây còi cọc nhìn qua mây
mù u tối tưởng như những bụi cây.
" Địa điểm là nơi này rồi",
anh tự nhủ, " và thời điểm là ngày mai."
John Badman hoạch định tội ác
của mình dứt khoát, tàn nhẫn và điềm tĩnh, như đã từng
trù liệu một thoả thuận ở Sở Giao dịch Chứng khoán. Trong
tâm trí anh ta không hề có một ý nghĩ khoan dung đối với
kẻ nạn nhân của mình vốn vẫn không hay biết gì. Sự căm
ghét đã kéo anh ta đi xa.
Sáng hôm sau, ăn điểm tâm xong,
anh bảo vợ: " Anh định đi bộ lên núi. Em có đi cùng anh
không?"
- Có, cô ta trả lời ngắn gọn.
- Tốt lắm, anh nói. Vậy thì
anh sẽ sẵn sàng lúc 9 giờ.
- Em sẽ sẵn sàng lúc 9 giờ,
cô ta nhắc lại lời anh.
Đúng giờ đó, cả hai rời khách
sạn, nơi anh định sẽ sớm trở về một mình sau đó. Trên
đường đi tới Chóp đỉnh Cheo leo, hai người không nói với
nhau lời nào. Con đường mòn gần như bằng phẳng, chạy vòng
quanh những ngọn núi, vì Chóp đỉnh Cheo leo, so với khách
sạn, cũng không cao hơn mực nước biển lắm.
John Badman chưa vạch ra kế hoạch
cụ thể cho công việc của mình khi đã tới địa điểm.
Anh quyết định cứ để hoàn cảnh đẩy đưa. Có lúc trong
tâm trí anh nảy ra một nỗi sợ lạ lùng là cô ta sẽ bám
lấy anh và có thể sẽ kéo anh cùng rơi xuống vực. Anh cảm
thấy mình đang thắc mắc không hiểu cô ta có tiên đoán về
số phận của mình không, và một trong những lý do khiến
anh không nói chuyện là sợ rằng giọng anh run có thể làm
cô ta nghi ngờ. Anh quyết định sẽ hành động dứt khoát
và bất ngờ, làm sao để cô ta không có cơ may thoát được
hoặc kéo anh cùng rơi với cô. Cô có la to nơi chỗ vắng vẻ
này anh cũng không ngại. Không ai tới được nơi này nếu
không xuất phát từ khách sạn, và sáng hôm nay, không người
nào ra khỏi nhà, kể cả để đi thám hiểm sông băng, là
một trong những chuyến đi dễ dàng và phổ biến nhất từ
nơi đó.
Thật kỳ lạ, khi họ đến khu
vực có thể nhìn thấy Chóp đỉnh Cheo leo, bà Bodman dừng
lại và rùng mình. Bodman nhìn cô ta xuyên qua khe hở nhỏ của
đôi mắt bịt kín và lại thầm hỏi liệu cô ta có nghi ngờ
gì không. Khi hai người cùng đi bộ gần bên nhau, không ai
có thể biết họ có thể liên lạc vô thức với nhau như
thế nào.
" Có chuyện gì vậy? ", anh hỏi
thô lỗ, " em mệt sao? "
" John", cô kêu lên, giọng thở
hổn hển, từ bao nhiêu năm nay lần đầu tiên cô gọi anh
bằng tên thánh. " Anh có nghĩ là nếu ngay từ đầu anh tử
tế hơn với em thì mọi chuyện có thể khác không? "
" Anh có cảm tưởng là", anh
ta trả lời mà không nhìn cô, " đến ngày này thì đã khá
trễ để thảo luận về vấn đề đó."
" Em hối hận nhiều chuyện lắm",
cô nói, giọng run run, " anh có vậy không?"
" Không", anh ta đáp.
" Vậy thì tốt", cô vợ nói,
giọng cứng rắn trở lại. " Em chỉ muốn cho anh một cơ hội.
Anh nhớ đấy!"
Người chồng nghi hoặc nhìn
cô.
" Em nói vậy nghĩa là sao? ",
anh hỏi. " Cho anh một cơ hội? Anh chẳng cần cơ hội, hay
bất cứ thứ gì khác từ nơi em. Đàn ông không nhận gì hết
từ người mình căm ghét. Anh nghĩ thế nào về em thì chắc
là em không lạ gì. Chúng ta đã ràng buộc với nhau và em đã
cố sức làm cho sự ràng buộc đó không thể chịu đựng
được."
" Vâng", cô ta trả lời, mắt
nhìn xuống đất, " chúng ta ràng buộc với nhau, chúng ta ràng
buộc với nhau", cô ta thì thầm lặp lại những từ đó trong
khi họ đi những bước cuối cùng đến Chóp đỉnh Cheo leo.
Badman ngồi xuống bức tường đổ. Người phụ nữ thả cây
gậy leo núi xuống tảng đá và bực dọc đi tới đi lui, tay
siết chặt lại rồi lại thả ra. Người chồng nín thở khi
khoảnh khắc kinh khủng đến gần.
" Tại sao cô cứ đi như một
con thú hoang vậy?" anh hét lên. " Đến đây ngồi cạnh tôi
và ở yên đấy!"
Cô đối mặt anh với ánh mắt
anh chưa từng nhìn thấy, ánh mắt của sự mất trí và căm
ghét.
" Tôi đi như con thú hoang, cô
nói, vì chính tôi là thú hoang đây. Hồi nãy anh có nói anh
căm ghét tôi, nhưng anh là đàn ông, lòng căm ghét của anh
chẳng là gì cả đối với tôi. Anh vốn xấu xa, anh muốn
phá vỡ mối dây ràng buộc chúng ta, nhưng vẫn còn nhiều
thứ tôi biết là anh không thể hạ mình để làm. Tôi biết
trong tim anh không có ý nghĩ giết người, nhưng trong tim tôi
thì có đấy. Bodman, tôi sẽ cho anh thấy tôi căm ghét anh tới
mức nào"
Người đàn ông hoảng hốt chụp
lấy cục đá bên cạnh và bỗng giật mình tội lỗi khi nghe
cô ta nói chuyện giết người.
" Vâng ", cô tiếp tục, " tôi
đã báo cho tất cả các bạn của tôi ở Anh là tôi tin rằng
anh muốn giết tôi ở Thuỵ Sĩ.
" Trời ơi! Trời ơi! " anh la
lên, " sao cô lại có thể nói chuyện như thế!"
" Tôi nói thế để chứng tỏ
tôi căm ghét anh đến mức nào, tôi đã chuẩn bị để trả
thù như thế nào. Tôi đã báo cho những người ở khách sạn
và khi chúng ta ra đi, có hai người đi theo chúng ta. Ông chủ
khách sạn cố thuyết phục tôi đừng đi với anh. Chỉ lát
nữa thôi hai người kia sẽ đến chóp đỉnh này. Hãy nói
với họ, nếu anh nghĩ là họ tin anh, rằng đây chỉ là một
tai nạn.
Người phụ nữ điên loạn xé
nát những mảnh ren từ thân trước áo đầm và rải tung ra
xung quanh. Bodman đứng dậy kêu thét lên: " Cô làm gì vậy?"
Nhưng trước khi anh có thể tiến tới gần thì cô ta đã lao
mình vào bức tường và hét lên khi xoay tròn rơi xuống đáy
vực.
Ngay sau đó hai người đàn ông
vội vàng chạy đến rìa tảng đá và nhìn thấy người chồng
đứng một mình ở đó.
Ngay cả trong lúc bối rối anh
ta vẫn nhận ra rằng nếu anh ta nói ra sự thật thì cũng chẳng
ai tin.
---------------------
(1) khoảng 2 500 m.
(2) khoảng 10 km.
THÂN
TRỌNG SƠN
dịch từ
nguyên bản tiếng Anh.
https://americanliterature.com/author/robert-barr/short-story/an-alpine-divorce
|