Chim Việt Cành Nam            [  Trở Vá»  ]          [ Trang chủ ]           [ Tác giả
 
Kỷ niệm với Cà Mau
Cát Hoàng

"Rá»… Ä‘Æ°á»›c cắm nÆ¡m oà ôm eo biển" - Câu thÆ¡ của Huỳnh Thuý Kiá»u đã thật sá»± ám ảnh tôi. Äến khi tình cá» gặp lại ngÆ°á»i bạn làm bên ngành Truyá»n hình tâm sá»±: "Dù đã Ä‘i nhiá»u nÆ¡i trong và ngoài nÆ°á»›c, nhÆ°ng khi ở trên cao nhìn xuống thấy mÅ©i Cà Mau giống in hình vẽ trên bản đồ Tổ quốc, thì anh rất xúc Ä‘á»™ng - má»™t cảm giác thiêng liêng thật sá»±". Hai tác Ä‘á»™ng nầy đã thôi thúc tôi viết vá» ká»· niệm vùng cuối đất cùng trá»i nầy, mà vốn dÄ© tôi đã hằng hoài cảm muốn ghi lại.

Lần đầu tôi vá» Cà Mau vào Ä‘á»™ giữa năm 1978. Nói vá» là nói má»™t cách tình cảm của ngÆ°á»i Nam bá»™, chá»› thật ra là Ä‘i thá»±c tập, Ä‘i Ä‘iá»u tra chi phí sản xuất giá thành nông-thuá»· sản đối vá»›i chuyên ngành há»c Kinh tế Vật giá.

Vá» vá»›i Cà Mau lúc ấy rất cá»±c. Từ Xa cảng Miá»n Tây, chúng tôi phải xếp hàng mua vé (theo giấy giá»›i thiệu của Nhà trÆ°á»ng) Ä‘i xe đò vá» Bạc Liêu. Từ bến xe Bạc Liêu phải xếp hàng mua má»™t chặng vé Ä‘i tiếp vá» Thị xã Cà Mau (Tất nhiên là đêm ấy chúng tôi phải ngủ bụi tại bến xe Bạc Liêu để chá»). VỠđến Thị xã Cà Mau phải ngủ trá» thêm má»™t đêm để chá» sáng hôm sau Ä‘i đò máy vá» huyện Ngá»c Hiển, huyện Trần Văn Thá»i (Lúc nầy Ä‘oàn tách làm hai, má»™t vá» huyện Trần Văn Thá»i, má»™t vá» huyện Ngá»c Hiển, tôi may mắn được vá» huyện Trần Văn Thá»i - May mắn do được tận hưởng nguồn nông-thuá»· sản dồi dào; Ä‘oàn vá» huyện Ngá»c Hiển phải trÆ°á»ng kỳ chiến đấu vá»›i tÆ°Æ¡ng, chao). Äêm đầu tiên ở Thị xã Cà Mau, lần đầu tôi được ăn con sò huyết (sò huyết mua ngoài chợ Ä‘em vá» trụn nÆ°á»›c sôi của nhà trá», dùng dao tách ra chấm muối ăn tÆ°Æ¡i ) và uống rượu gạo, tôi lỡ tay dao để đứt ngón tay trá» trái, nay còn vết thẹo ká»· niệm.

Äò máy từ Thị xã Cà Mau xuôi dòng sông Ông Äốc từ sáng sá»›m đến khoảng 15 giá» chiá»u má»›i cập bến xã Phong Lạc, huyện Trần Văn Thá»i. Chúng tôi phải lá»™i bá»™ gần 3 cây số nữa má»›i vỠđến ấp Äất Cháy để ở nhá» nhà dân tác nghiệp. Tôi còn nhá»› rõ cảnh trên Ä‘Æ°á»ng Ä‘i có ghé nhà má»™t chị chủ nhà xin nÆ°á»›c uống. Rất lạ là chị nầy thấy chúng tôi tá» vẻ sợ hãi, Ä‘i thụt lùi và có ý tránh mặt. Chừng hiểu ra thân phận và mục đích của khách, thì chị thay đổi thái Ä‘á»™ mừng rỡ và má»i nÆ°á»›c uống thoải mái. Chị tâm sá»±: Mấy chú, mấy anh thông cảm, tại tui thấy mấy chú, mấy anh mang vác cồng ká»nh, tui cứ tưởng mấy ông Chà Và (ngÆ°á»i Ấn) bán vải, sợ quá muốn trốn (Số là vào thá»i Ä‘iểm đó kinh tế ở vùng đất nầy mang nặng tính tá»± cung tá»± cấp, mấy ngÆ°á»i Ấn mang vải đến bán chịu hẹn ngày đến lấy tiá»n, dân sở tại sợ mấy ông Chà Và có ngải thÆ° ếm phải cố lo chạy tiá»n để trả rất khổ nên nhiá»u ngÆ°á»i rất e sợ).

Tôi lại có may mắn đến hai lần khi được ở đậu chung nhà vá»›i Chú Năm Trưởng Ä‘oàn (Chú Năm còn có tên thÆ°á»ng gá»i là Ông Năm Quận Äạo. Năm Quận Äạo là thế nào? Tôi há»i chú chỉ cÆ°á»i cÆ°á»i không giải thích, chỉ biết chú là Ông già Ba Tri lên Sài Gòn làm thợ đóng giày trÆ°á»›c khi thoát ly tham gia công tác cách mạng. Sau giải phóng tôi cùng há»c chung và Ä‘i vá»›i chú, thấy chú đến đâu cÅ©ng được má»i ngÆ°á»i trá»ng vá»ng tiếp đãi nồng hậu. Có lẽ do chú vui tính dá»… gần gÅ©i hay có liên quan đến kỳ tích sá»± việc nào đó mà chú không muốn kể). Chủ nhà tôi ở đậu là chú Ba HÆ°ng - Bí thÆ° Chi bá»™ ấp, nhà còn có thím Ba và hai cô con gái tên Bê và tên Nhá»±t. Vá»›i cách sống "3 cùng" (Cùng ăn, cùng ở, cùng làm) của những ngÆ°á»i kháng chiến má»›i ở rừng ra, chẳng mấy chốc chú Năm Quận Äạo và tôi gắn bó nhÆ° chung má»™t gia đình vá»›i Chú thím Ba HÆ°ng và hai em: Bê, Nhá»±t. Ngoài thá»i gian Ä‘i thá»±c tập, những buổi chiá»u rảnh rá»—i tôi cùng Bê, Nhá»±t bÆ¡i xuồng ra Äầm Bà TÆ°á»ng kéo lÆ°á»›i bắt tôm cá. Äầm Bà TÆ°á»ng (đầm Thị TÆ°á»ng) rá»™ng mênh mông có trên ba mÆ°Æ¡i cây số vuông, ngoài các luồng lạch sâu, Ä‘a phần nÆ°á»›c chỉ lấp xấp ngang ngá»±c, ngang bụng, nên rất dá»… kéo lÆ°á»›i và thÆ°á»ng bắt được nhiá»u tôm, cá (có thể lúc nầy còn ít ngÆ°á»i đánh bắt). Má»™t lần, tôi tày khôn giành bÆ¡i xuồng, nhÆ°ng lại không quen bÆ¡i kiểu 2 chèo, sức đẩy tuy có mạnh nhÆ°ng không đồng Ä‘á»u khiến xuồng lập úp, ba anh em vừa bị mất hết tôm, cá vừa chịu Æ°á»›t lốp ngốp vá» nhà, còn bị má»™t trận cÆ°á»i chá»c quê mắc cỡ hết biết.

Äiá»u khiến chúng tôi nhá»› mãi là tình cảm bà con rất tốt, hiá»n hoà và hiếu khách. Bất kỳ má»i nÆ¡i chúng tôi đến Ä‘á»u được tiếp đón nồng hậu, bà con tạo Ä‘iá»u kiện cho chúng tôi làm việc đạt kết quả tốt nhất và luôn luôn sau buổi làm việc còn được má»i ở lại dùng bữa cÆ¡m đạm bạc vá»›i gia đình. Bữa cÆ¡m đạm bạc mà hầu nhÆ° trong nhà có món ngon vật lạ gì bà con Ä‘á»u Ä‘em hết ra chiêu đãi. Tôi nhá»›, khi lần đầu anh em chúng tôi được ăn món rau cần nÆ°á»›c, thì ai nấy Ä‘á»u xuýt xoa cho là "Rau cần hết sẩy". Vậy là, bà con mình thiệt bụng bổ sung rau cần nÆ°á»›c nhiá»u quá sá, đến Ä‘á»™ cuối bữa ăn thịt cá hết nhẳn mà rau cần còn la liệt. Thiệt mắc cở hết biết!

Äến ngày từ giã bà con, năm nhóm - năm nhà ở đậu, mấy thằng há»c trò mắc dịch chuyá»n nhau tá» tiá»n giấy mệnh giá 10 đồng, khúm núm hai tay trao chủ nhà gá»i là "phụ chút đỉnh nÆ°á»›c mắm, dầu hoả". Äâu có nhà nào, ngÆ°á»i nào chịu lấy (Nói vui ai lấy mà xài được chết liá»n, vì tiá»n rách xếp tÆ° dấu kỹ). Riêng tôi, cảnh ra Ä‘i còn mang theo nÆ°á»›c mắt của em Bê, em Nhá»±t cùng lá»i dặn dò thắm thiết của chú thím Ba.

Ra đến Thị xã Cà Mau, em nào em nấy giải phóng hết tÆ° trang mang theo để vá» cho nhẹ gánh (chá»› thật ra không nhẹ gánh cÅ©ng không được, vì thiếu tiá»n Ä‘i xe đò. CÅ©ng may, hồi đó đồ cÅ© còn bán chạy).

Vá» nhà, lâu lâu sau nhá»› quá tôi có làm bài thÆ¡ gởi Äất Cháy:

Lâu lắm không vỠthăm Phong Lạc
Thương rau cần nước gái duyên quê
Bà TÆ°á»ng (đầm) cá quẫy chao đầu sóng
Äất Cháy trong ta hẹn chuyến vá»

Năm 1991, tôi có dịp trở vá» Cà Mau lần thứ hai. Chuyến Ä‘i nầy vá»›i mục đích là tham quan mô hình "Lâm ngÆ° kết hợp". Äược Ä‘i cả rừng tràm Sông Trẹm - Thái Bình; rừng Ä‘Æ°á»›c Tam Giang - Năm Căn; đặc biệt là được ra tận Äất MÅ©i Cà Mau để nghe hồn bồi hồi bổi hổi. NhÆ°ng lại không thể vỠấp Äất Cháy, xã Phong Lạc, huyện Trần Văn Thá»i. Không biết bao lần tôi đã tá»± trách lòng mình lá»—i hẹn. Tệ thiệt tệ!

Năm 2007, má»™t bạn văn ở Cà Mau Ä‘iện cho tôi: Mai em Ä‘i Äất Cháy, anh đặc tả chuyện anh để em xem xem. Sau đó tôi được tin nhắn: "Chú Ba HÆ°ng đã mất, còn ngÆ°á»i ấy của anh đã theo chồng vá» Năm Căn rồi". Ôi...!
Năm 2008, cùng má»™t bạn văn ở Äà Lạt quyết tình vá» thăm Cà Mau. Äi ná»­a Ä‘Æ°á»ng gãy chuyến, ấm ức lòng chẳng biết tá» cùng ai!

Năm 2009 và biết chừng bao năm nữa, chẳng lẽ tôi lại vô duyên lỡ hẹn mãi với Cà Mau?

Cát Hoàng


  Trở Vá»   ]