Bên
Kia Sông Đuống
Em ơi! Buồn làm
chi
Anh đưa em về
sông Đuống
Ngày xưa cát
trắng phẳng lỳ
Sông Đuống trôi đi
Một dòng lấp lánh
Nằm nghiêng nghiêng
trong kháng chiến trường kỳ
Xanh xanh bãi mía
bờ dâu
Ngô khoai biêng
biếc
Đứng bên
này sông sao nhớ tiếc
Sao xót xa như rụng
bàn tay
Bên kia sông Đuống
Quê hương ta
lúa nếp thơm đồng
Tranh Đông Hồ
gà lợn nét tươi trong
Màu dân tộc
sáng bừng trên giấy điệp
Quê hương ta
từ ngày khủng khiếp
Giặc kéo lên
ngùn ngụt lửa hung tàn
Ruộng ta khô
Nhà ta cháy
Chó ngộ một đàn
Lưỡi dài lê sắc máu
Kiệt cùng ngõ
thẳm bờ hoang
Mẹ con đàn
lợn âm dương
Chia lìa đôi
ngả
Đám cưới
chuột tưng bừng rộn rã
Bây giờ tan tác về đâu
?
Ai về bên kia sông Đuống
Cho ta gửi tấm the đen
Mấy trăm năm thấp thoáng
mộng bình yên
Những hội hè đình đám
Trên núi Thiên Thai
Trong chùa Bút Tháp
Giữa huyện Lang Tài
Gửi về may áo cho ai
Chuông chùa văng
vẳng nay người ở đâu
Những nàng
môi cắn chỉ quết trầu
Những cụ già
phơ phơ tóc trắng
Những em xột
xoạt quần nâu
Bây giờ đi
đâu ? Về đâu ?
Ai về bên kia sông
Đuống
Có nhớ từng
khuôn mặt búp sen
Những cô hàng
xén răng đen
Cười như
mùa thu tỏa nắng
Chợ Hồ, chợ
Sủi người đua chen
Bãi Tràm chỉ
người dăng tơ nghẽn lối
Những nàng
dệt sợi
Đi bán lụa
mầu
Những người
thợ nhuộm
Đồng Tỉnh,
Huê Cầu
Bây giờ đi
đâu ? Về đâu ?
Bên kia sông Đuống
Mẹ già nua còm cõi gánh hàng
rong
Dăm miếng cau khô
Mấy lọ phẩm hồng
Vài thếp giấy dầm hoen sương
sớm
Chợt lũ quỷ mắt xanh trừng
trợn
Khua giầy đinh đạp gẫy quán
gầy teo
Xì xồ cướp bóc
Tan phiên chợ nghèo
Lá
đa lác đác trước lều
Vài ba vết máu
loang chiều mùa đông
Chưa bán được
một đồng
Mẹ già lại
quẩy gánh hàng rong
Bước cao thấp
trên bờ tre hun hút
Có con cò trắng
bay vùn vụt
Lướt ngang
dòng sông Đuống về đâu
?
Mẹ
ta lòng đói dạ sầu
Đường
trơn mưa lạnh mái đầu bạc
phơ
Bên kia sông Đuống
Ta có đàn
con thơ
Ngày tranh nhau một
bát cháo ngô
Đêm líu díu
chui gầm giường tránh đạn
Lấy mẹt quây
tròn
Tưởng làm
tổ ấm
Trong giấc thơ ngây
tiếng súng dồn tựa sấm
Ú ớ cơn
mê
Thon thót giật mình
Bóng giặc dày
vò những nét môi xinh
Đã có đất
này chép tội
Chúng ta không
biết nguôi hờn
Đêm buông
xuống dòng sông Đuống
-- Con là ai ? -- Con
ở đâu về ?
Hé một cánh liếp
-- Con vào đây
bốn phía tường che
Lửa đèn
leo lét soi tình mẹ
Khuôn mặt bừng
lên như dựng giăng
Ngậm ngùi tóc
trắng đang thầm kể
Những chuyện
muôn đời không nói năng
Đêm đi sâu
quá lòng sông Đuống
Bộ đội bên
sông đã trở về
Con bắt đầu
xuất kích
Trại giặc bắt
đầu run trong sương
Dao loé giữa
chợ
Gậy lùa cuối
thôn
Lúa chín vàng
hoe giặc mất hồn
Ăn không ngon
Ngủ không yên
Đứng không vững
Chúng mày phát điên
Quay cuồng như xéo
trên đống lửa
Mà cánh đồng
ta còn chan chứa
Bao nhiêu nắng
đẹp mùa xuân
Gió đưa tiếng
hát về gần
Thợ cấy đánh
giặc dân quân cày bừa
Tiếng bà ru cháu
buổi trưa
Chang chang nắng hạ
võng đưa rầu rầu
"À ơi... cha
con chết trận từ lâu
Con càng khôn
lớn càng sâu mối thù"
Tiếng em cắt cỏ
hôm xưa
Hiu hiu gió rét
mịt mù mưa bay
"Thân ta hoen ố
vì mày
Hờn ta cùng
với đất này dài lâu..."
Em ơi! Đừng
hát nữa! Lòng anh đau
Mẹ ơi! Đừng
khóc nữa! Dạ con sầu
Cánh đồng
im phăng phắc
Để con đi
giết giặc
Lấy máu nó
rửa thù này
Lấy súng nó
cầm chắc tay
Mỗi đêm
một lần mở hội
Trong lòng con chim múa
hoa cười
Vì nắng sắp lên rồi
Chân trời đã tỏ
Sông Đuống cuồn cuộn trôi
Để nó cuốn phăng ra bể
Bao nhiêu đồn giặc tơi bời
Bao nhiêu nước mắt
Bao nhiêu mồ hôi
Bao nhiêu bóng tối
Bao nhiêu nỗi đời
Bao giờ về
bên kia sông Đuống
Anh lại tìm em
Em mặc yếm thắm
Em thắt lụa hồng
Em đi trảy hội
non sông
Cười mê
ánh sáng muôn lòng xuân xanh.
-- Việt Bắc, tháng 4, 1948