Chim Việt Cành Nam             [ Trở Vá»  ]           [Trang Chủ ]
Chuyện hóa thân của Bích Thảo
( Piktors Verwandlungen )
Hermann Hesse
(Bản dịch của Thái Kim Lan)
H. Hesse sinh ngày 2.7.1887 tại Calw/Wuerttemberg. Sau khi  theo há»c nhiá»u năm ở trÆ°á»ng Cổ ngữ ở Goeppingen ông tham gia  khóa giảng vá» thần há»c tin lành vào năm 1891 ở tu viện MAULBRONN và muốn trở thành nhà thần há»c. NhÆ°ng đến năm 1892  ông rá»i bá» tu viện và làm nhiá»u nghá» khác nhau. Trong lúc hành nghá» bán sách và sÆ°u tầm Cổ thÆ° ông đã tìm kiếm rất nhiá»u tài liệu căn bản cho công cuá»™c sáng tác văn chÆ°Æ¡ng của ông. Từ năm 1912, ông dừng lại Thụy SÄ©. năm 1919, cÆ° ngụ thá»±c thụ ở MONTAGOLA cạnh hồ LUGAN và mất năm 1962.

        Tác phẩm của ông: Peter Camenzind (1904), Steppenwolf (1927), NarziB und Goldmund (1930, nhà xuất bản Fisher 450), Shiddharta (1922), Das Glasperlenspiel (1943, nhà xuất bản Fischer 842). Năm 1946, Hesse được giải thưởng Nobel vá» văn há»c và giải thưởng Goethe của Thành phố Frankfurt. Năm 1955, Ông được há»™i các nhà sách tại Äức trao tặng giải thưởng hòa bình.

  ------------------------------------------------------------------------

Thuở ấy khi vừa bÆ°á»›c vào Thiên ÄÆ°á»ng, Bích Thảo đến đứng trÆ°á»›c má»™t cây kỳ lạ, cây vừa là đàn ông vừa là đàn bà. Bích Thảo cúi chào cây má»™t cách kính cẩn và há»i : "Chào cây, cây có phải là cây của sá»± sống không?" NhÆ°ng khi có con rắn muốn thay cây trả lá»i cho chàng thì Bích Thảo quay lÆ°ng bá» Ä‘i.
Chàng tập trung thị giác để nhìn, má»i thứ ở trên Thiên ÄÆ°á»ng Ä‘á»u làm cho chàng thích thú. Chàng cảm thấy rõ mình Ä‘ang ở chốn quê hÆ°Æ¡ng, Ä‘ang ở nÆ¡i cá»™i nguồn cuá»™c sống.

Chàng tiếp tục Ä‘i và lại gặp má»™t cây kỳ dị khác, cây này vừa là mặt trá»i vừa là mặt trăng. Bích Thảo há»i : "Này cây Æ¡i, cây có phải là cây của sá»± sống không ?"

Bên phía cây mặt trá»i gật gật cái đầu và cÆ°á»i toét miệng còn bên phía mặt trăng thì gật nhẹ đầu và nhoẻn miệng cÆ°á»i mủm mỉm.

Những bông hoa tuyệt diệu nhất chá»›p mắt nhìn chàng vá»›i nhiá»u màu sắc và ánh sáng khác nhau, vá»›i nhiá»u đôi mắt long lanh và nhiá»u vẻ mặt khác nhau. Có những khóm cây gật đầu và cÆ°á»i toe toét. Vài cây khác chỉ gật đầu và cÆ°á»i chúm chím. Có những cây khác thì chẳng gật đầu mà cÅ©ng chẳng mỉm cÆ°á»i. Chúng đứng yên mê mẩn, chúng đắm mình suy ngẫm nhÆ° say nhÆ° Ä‘uối đẩn trong suối hÆ°Æ¡ng nồng, hoa hÆ°Æ¡ng quyện lẫn.

Má»™t đóa hoa cất tiếng ca bài Tím nhạt, đóa khác hát bài ru con Xanh thẫm. Má»™t đóa hoa trong đám hoa có đôi mắt to màu xanh da trá»i, còn má»™t đóa hoa khác có khuôn mặt làm cho Bích Thảo nhá»› đến mối tình đầu tiên của chàng. Có đóa hoa thÆ¡m mùi hÆ°Æ¡ng của khu vÆ°á»n thá»i thÆ¡ ấu, hÆ°Æ¡ng thÆ¡m ngá»t ngào của hoa thoảng nhẹ nhÆ° giá»ng nói của mẹ chàng. Còn đóa hoa khác tÆ°Æ¡i cÆ°á»i chào chàng và thè cái lưỡi Ä‘á» uốn cong đến gần chàng. Chàng Ä‘Æ°a lưỡi chạm vào hoa, cảm nghe hÆ°Æ¡ng vị nồng nàn man dại nhÆ° nhá»±a cây, nhÆ° mật ong và nhÆ° nụ hôn của má»™t ngÆ°á»i đàn bà. Bích Thảo đứng giữa ngàn hoa, lòng tràn ngập những Æ°á»›c ao và những niá»m vui mong manh. Ngân nga nhÆ° tiếng chuông reo, tim chàng đập liên thanh trái tim nóng bá»ng, trái tim cuồng vá»ng những ham muốn vô tri và linh cảm huyá»n hoặc.

Bích Thảo tiếp tục nhìn ngắm Thiên ÄÆ°á»ng chàng bá»—ng thấy má»™t con chim Ä‘ang đậu trong vùng cá» dại, con chim lấp lánh muôn màu muôn sắc, hầu nhÆ° tất cả các màu sắc ở trên thế gian chim Ä‘á»u chiếm hết. Chàng há»i con chim mỹ miá»u muôn sắc : "Này chim, vậy hạnh phúc ở đâu vậy hỡi chim ?"

"Hạnh phúc hả ?", con chim mỹ miá»u nói và cÆ°á»i bằng cái má» vàng của nó, "này bạn Æ¡i, hạnh phúc ở khắp má»i nÆ¡i, ở núi rừng, ở đồng bằng thung lÅ©ng, ở hoa bÆ°á»›m, ở trong pha-lê".

Vừa má»›i buông lá»i con chim há»›n hở rÅ© lông, rụt cổ nhịp Ä‘uôi, há má» cÆ°á»i má»™t lần nữa rồi lại đứng bất Ä‘á»™ng lặng yên trong đám cá». Và này hãy xem ! Thoáng chốc con chim đã hóa ra má»™t đóa hoa sặc sỡ, lông chim là những ngá»n lá, móng chim là rá»… cây. Trong vẻ lóng lánh muôn màu, giữa lúc nhảy nhót múa may con chim lại biến mình thành má»™t cái cây. Bích Thảo trố mắt kinh ngạc trong lúc chứng kiến trò ảo thuật kỳ diệu này.

Ngay sau đó "đóa hoa chim" rung Ä‘á»™ng những ngá»n lá và những giây bụi phấn của hoa thế là lại thấy chim biến thành đóa hoa, không còn rá»… cây, đóa hoa chuyển mình nhẹ nhàng từ từ cất bổng mình lên cao, rồi bá»—ng hóa ra má»™t con bÆ°Æ¡m bÆ°á»›m sáng ngá»i, lượn mình trên khôn nhẹ bổng nhẹ bông nhÆ° không có trá»ng lượng, hoa bấy giá» toàn thân là ánh sáng, vẻ hoa là hào quang. Bích Thảo ngây ngÆ°á»i càng mở lá»›n đôi mắt kinh ngạc.

Con bÆ°Æ¡m bÆ°á»›m má»›i, con bÆ°á»›m-hoa-chim sặc sỡ, há»›n hở, quang diệu nhÆ° gÆ°Æ¡ng, nhởn nhÆ¡ lượn quanh chàng Bích Thảo sững sá», lấp la lấp lánh trong ánh mặt trá»i, bÆ°á»›m bay bay lượn lượn rồi từ từ hạ mình xuống đất nhẹ nhàng nhÆ° má»™t nắm tÆ¡, đậu sát vào chân Bích Thảo, bÆ°á»›m thở nhẹ nhàng, rung nhẹ thân mình vá»›i đôi cánh lóng lánh - và khoảnh khắc - bÆ°á»›m lại hóa thành má»™t viên pha-lê muôn màu, ở má»™t góc pha-lê lóe ra má»™t tia sáng Ä‘á» hồng.

Viên pha-lê Ä‘á» chiếu lấp lánh tuyệt vá»i trong đám cá» và bụi cây, sáng rõ dòn dã nhÆ° tiếng chuông ngân ngày há»™i. NhÆ°ng rồi hình nhÆ° có tiếng gá»i vá» của quê hÆ°Æ¡ng viên ngá»c-đó là lòng trái đất-cho nên viên ngá»c từ từ thu bé lại và sắp sá»­a lịm dần vào lòng đất...

Trong lúc chứng kiến cảnh này trong lòng Bích Thảo bá»—ng nổi lên má»™t ham muốn dữ dá»™i, chàng vá»™i vàng nhặt nhanh viên ngá»c lên trÆ°á»›c khi ngá»c sắp tan biến vào lòng đất.

Bích Thảo ngây ngÆ°á»i ngắm nhìn ánh sáng huyá»n hoặc của viên ngá»c trong tay.

Ãnh hào quang nhÆ° tá»a ra cho Bích Thảo má»™t linh cảm vá» niá»m hạnh phúc toàn diện trong tâm khảm.

Trong lúc ấy bá»—ng nhiên con rắn trÆ°á»n đến quấn mình vào má»™t nhánh cây khô, rắn ghé đầu rít vào tai chàng : "Viên ngá»c này có thể biến mày thành Ä‘iá»u gì mà mày muốn Bích Thảo ạ. Hãy nói nhanh cho viên ngá»c biết Ä‘iá»u Æ°á»›c của mày trÆ°á»›c khi ngá»c thu lại, kẻo chậm mất !"

Bích Thảo giật mình, chàng sợ đánh lỡ mất hạnh phúc vá»™i vàng nói nhanh Æ°á»›c muốn của mình, lập tức chàng liá»n biến thành má»™t cái cây. Bởi vì đã từ lâu chàng mÆ¡ Æ°á»›c mình được làm má»™t cái cây, bởi lẽ cây đối vá»›i chàng là sá»± bình an, là nhá»±a sống, là niá»m vinh dá»±.

Như vậy Bích Thảo hóa thân thành một cây xanh.

Chàng đâm rá»… vào lòng đất, lá»›n nhanh và vÆ°Æ¡n mình lên cao. Lá và cành má»c ra từ tứ chi của chàng. Chàng rất tá»± mãn vá» sức lá»›n của mình, vá»›i những rá»… cây khát nhá»±a chàng đâm mình hút sâu vào lòng đất, chàng phất cao thân trong tầng xanh vá»›i cành lá của mình. Những con bá» rầy bắt đầu tìm đến cÆ° ngụ nÆ¡i thân cây. Thá» và nhím đến tá túc ở gốc cây, còn chim thì đến làm tổ ở cành cây.

Cây "Bích Thảo" rất Ä‘á»—i hạnh phúc và không màng đến năm tháng trôi qua. Äã có nhiá»u năm qua Ä‘i trÆ°á»›c khi chàng nhận ra rằng thật sá»± hạnh phúc của chàng không được hoàn toàn. Phải tốn má»™t khoảng thá»i gian chàng má»›i há»c được cách nhìn vá»›i "con mắt cây". Cho đến khi chàng đạt được cách nhìn này thì chàng đâm ra buồn rầu.

Chàng nhìn thấy được rằng ở trên Thiên ÄÆ°á»ng quanh chàng má»i vật thÆ°á»ng đổi
kiếp thay thân, rằng má»i vật Ä‘á»u nằm trong giòng luân lÆ°u ảo thuật của sá»±
hóa thân vÄ©nh cá»­u. Chàng thấy những bông hoa biến thành châu ngá»c hay hóa thành những con chim líu lo đầy ánh sáng bay vụt Ä‘i. Chàng thấy bên cạnh mình có nhiá»u cây bá»—ng biến mất, có cây tan ra thành nguồn suối, có cây thành cá sấu, có cây lại bÆ¡i lá»™i nhÆ° loại cá nhởn nhÆ¡ mát mẻ, đầy khoái lạc và cảm quan vui thú, vá»›i những hình dạng má»›i mẻ, chúng bắt đầu những trò chÆ¡i khác lạ. Những chú voi đổi áo của mình vá»›i các tảng đá núi, những chàng hÆ°Æ¡u cao cổ đổi hình dạng của mình vá»›i các bông hoa. Chỉ riêng chàng -cây Bích Thảo- thì vẫn giữ nguyên là cái cây, chàng không thể biến đổi ra cái gì khác nữa.

Từ khi nhận biết được Ä‘iá»u này, hạnh phúc của Bích Thảo biến mất Ä‘i ; chàng bắt đầu trở nên già cá»—i, chàng bắt đầu có dáng Ä‘iệu mệt má»i nghiêm nghị và lo âu. Äiá»u này ngÆ°á»i ta thÆ°á»ng thấy được hằng ngày ở các loài ngá»±a, loài chim, loài ngÆ°á»i. Những sinh vật thÆ°á»ng trở nên già nua nếu chúng không có được năng khiếu hóa thân thì vá»›i thá»i gian chúng sẽ rÆ¡i vào sá»± buồn nản và lo âu xao xuyến và cứ thế mà má»i vẻ đẹp dần dần biến mất.

Cái cây Bích Thảo cứ đứng yên nhÆ° thế ở Thiên ÄÆ°á»ng...

Cho đến má»™t ngày ná» có má»™t ngÆ°á»i con gái trẻ Ä‘i đâu lạc vào chốn Thiên ÄÆ°á»ng, cô gái có má»™t mái tóc vàng óng ả, cô mặc má»™t chiếc áo xanh màu thiên thanh. Cô bÆ°á»›c Ä‘i thảnh thÆ¡i trong chốn bồng lai, nhởn nhÆ¡ dÆ°á»›i các cây xanh, cô vừa hát vừa nhảy múa và trong đầu cô chÆ°a bao giá» nghÄ© đến việc Æ°á»›c mong có biệt tài hóa thân.

Nhiá»u chú khỉ khôn ngoan mỉm cÆ°á»i nhìn theo cô, các khóm cây vuốt ve cô bằng cành cây, các cây khác ném tặng cô má»™t búp hoa, má»™t hạt dẻ, má»™t trái táo nhÆ°ng cô không để ý đến, cứ thảnh thÆ¡i Ä‘i, hát và nhảy múa.

Khi cây Bích Thảo thấy được cô gái, chàng liá»n cảm nghe trong tim má»™t ná»—i nhá»› nhung mông mênh chảy dá»™i vá», má»™t thứ nhá»› nhÆ° má»™t lá»i kêu gá»i hạnh phúc chÆ°a bao giá» có được. Äồng thá»i má»™t ý nghÄ© thầm kín choáng ngập tâm hồn chàng, chàng cảm nghe nhÆ° chính giòng máu của mình lên tiếng gá»i : Bích Thảo, hãy suy nghÄ© kỹ Ä‘i. Trong giá» phút này hãy nhá»› lại cả cuá»™c Ä‘á»i mình, nếu không sẽ muá»™n mất thôi, và không bao giá», không bao giá» nữa mày sẽ gặp được hạnh phúc.

Bích Thảo tuân theo tiếng gá»i của con tim, chàng đứng nhá»› vá» tất cả nguồn cá»™i của mình, nhá»› những năm làm ngÆ°á»i, nhá»› lúc nhập vào Thiên ÄÆ°á»ng và nhất là nhá»› đến giây phút xa kia, trÆ°á»›c khi chàng biến thành cái cây, giây phút chàng cầm trong tay viên ngá»c nhiệm màu ấy. Nhá»› đến thuở ấy, khi mà má»i sá»± hóa thân đối vá»›i chàng còn mở ngá», cái thuở mà cuá»™c sống nhÆ° chÆ°a bao giá» nóng bá»ng đến nhÆ° thế. Chàng nhá»› lại con chim ngày ấy đã cÆ°á»i vang, nhá»› cái cây kỳ lạ vừa là mặt trá»i vừa là mặt trăng. Trong thoáng chốc linh tính cho chàng biết rằng thuở ấy chàng đã bá» ( mất ) má»™t Ä‘iá»u gì đó, rằng lá»i khuyên của con rắn đã không là lá»i khuyên tốt lành.

Giữa lúc Ä‘ang Ä‘i, cô gái tóc vàng chợt nghe trong đám lá của cây Bích Thảo có tiếng rì rào nhÆ° má»™t lá»i kêu nho nhá» cô ta ngẩng đầu nhìn lên, tim cô bá»—ng nhói lên má»™t niá»m cảm xúc, từ đáy lòng cô nghe rạo rá»±c những tưởng tượng má»›i mẻ, má»™t Æ°á»›c muốn khác thÆ°á»ng, những má»™ng mÆ¡ chÆ°a bao giá» có ở trong tâm. NhÆ° bị cuốn hút bởi má»™t sức mạnh lạ lùng cô Ä‘i đến ngồi dÆ°á»›i cây, cô nhìn cây Bích Thảo và thấy cây có vẻ cô Ä‘Æ¡n, lẻ loi và buồn bã, nhÆ°ng lại có má»™t vẻ gì đẹp đẽ dá»… rung cảm và cao quý trong ná»—i buồn câm lặng của cây. Tiếng ca thá» thẻ dịu dàng của cây vẳng lên làm cho cô ngây ngất tâm hồn. Cô gái tá»±a mình vào thân cây xù xì cảm nghe cây rùng mình thâm sâu và nghe trái tim mình nhÆ° Ä‘ang cảm nhận ná»—i giao Ä‘á»™ng của cây. Tim cô nhói Ä‘au má»™t ná»—i lạ lùng, trên bầu trá»i linh hồn cô những đám mây nhÆ° vụt bay cao và không khóc mà nÆ°á»›c mắt trÄ©u nặng bá» mi. Có chuyện gì thế này ? Có thể Ä‘au Ä‘á»›n đến thế này sao ? Tại sao con tim chỉ chá» phá tan lồng ngá»±c để chảy tràn ra, tan biến đến NgÆ°á»i, vào tận trong ngÆ°á»i, con NgÆ°á»i cô Ä‘Æ¡n đẹp đẽ kia ?

Cây ngÆ°á»i Bích Thảo run lên nhÆ° cảm thông được ná»—i lòng ngÆ°á»i con gái, thân cây rung Ä‘á»™ng đến tận gốc rá»… rồi dồn hết tất cả sức sống của mình cây hÆ°á»›ng vá» phía ngÆ°á»i con gái trẻ vá»›i tất cả Æ°á»›c muốn nóng bá»ng được tan hòa vá»›i nàng. Cây nghÄ© : Chà, ta đã bị con rắn Ä‘á»™c đánh lừa để tá»± Ä‘Æ°a mình vÄ©nh viá»…n thành má»™t cây cô Ä‘Æ¡n. Ôi ta đã mù quáng biết bao ! Ôi ta đã Ä‘iên rồ biết bao ! Ta đã không có má»™t tri thức nào cả sao ? Tại sao sá»± bí mật của cuá»™c sống đối vá»›i ta lại xa lạ đến thế kia Æ° ? Không, không, thuở ấy ta đã linh cảm đến Ä‘iá»u ấy rồi -Chà- bây giá» chàng nhá»› đến cái cây vừa là đàn bà vừa là đàn ông (mà con rắn không cho cây trả lá»i) vá»›i ná»—i buồn rầu và ná»—i giác ngá»™ sâu xa.

Giữa lúc ấy có má»™t con chim bay đến, con chim xanh lục Ä‘á» Ä‘iá»u, con chim mỹ miá»u, con chim anh Ä‘iểu, con chim vàng anh bay lượn thanh thanh. Cô gái nhìn chim bay quanh, nhìn thấy từ má» chim nhả ra má»™t vật gì rÆ¡i xuống cá», vật ấy long lanh màu Ä‘á» nhÆ° máu Ä‘á», nhÆ° lá»­a hồng, nó rÆ¡i xuống đám cá» dại
màu xanh chiếu sáng để cho cá» ngá»i ánh hào quang, rất quen thuá»™c nhÆ° thuở ấy ánh xuân xanh. Màu Ä‘á» của nó chiếu sáng rá»™n rã tÆ°ng bừng đến ná»—i cô gái phải cúi mình xuống nhặt cái màu đỠấy lên. Thì thấy đó là má»™t viên ngá»c pha-lê, má»™t viên ngá»c muôn màu muôn vẻ, ở đâu có ngá»c ở đấy không bao giá» có bóng tối.

Lúc cô gái cầm viên ngá»c kỳ diệu trong bàn tay trắng nõn nà của cô thì lập tức Ä‘iá»u Æ°á»›c của Bích Thảo liá»n thành sá»± thá»±c, Ä‘iá»u Æ°á»›c mà tim chàng bấy lâu nay Ä‘ang ấp ủ. Liá»n ngay cô gái đẹp bá»—ng nhiên thấy ngÆ°á»i lảo đảo, cô ngã xuống hóa thân dính liá»n vá»›i cây Bích Thảo làm má»™t, từ thân cây má»™t cành cây non chồi lên non trẻ, vÆ°Æ¡n lên cao vút và đầy sức lá»±c.

Äến giá» phút này, má»i sá»± việc Ä‘á»u trở thành toàn thiện. Bấy giá» thế giá»›i má»›i được an bài và chỉ trong khoảnh khắc này, Thiên ÄÆ°á»ng má»›i thá»±c sá»± được tìm thấy, bây giá» Thiên ÄÆ°á»ng má»›i thá»±c sá»± là Thiên ÄÆ°á»ng. Bích Thảo không còn là cái cây Æ°u tÆ° già cá»—i nữa, bây giá» chàng cất cao tiếng hát : "Bích Thảo vui ! Thành Thảo vui !"

Chàng đã hóa kiếp. Lần này chàng đã đạt được sá»± hóa thân đúng đắn và trÆ°á»ng cá»­u, bởi vì chàng đã từ cái má»™t ná»­a chuyển sang cái toàn thể cho nên chàng có biệt tài (biến) đổi (thân) xác từng giá» từng phút thành bất cứ cái gì chàng muốn. Giòng luân lÆ°u (hồi) huyá»n diệu của sá»± trở thành (vô thÆ°á»ng) tuôn chảy không ngừng trong huyết mạch của chàng vÄ©nh viá»…n chàng có thể tham dá»± vào sá»± sáng tạo chá»›m nở trong từng phút từng giây.

Chàng thở thành nai, trở thành cá, trở thành ngÆ°á»i và trở thành rắn, thành mây bay, thành chim. NhÆ°ng trong má»—i hình hài chàng vẫn là toàn thể, vẫn là "má»™t đôi", vẫn mang trong mình Mặt trá»i và Mặt trăng, Äàn ông và Äàn bà.

Như một con sông "sinh đôi" chàng chảy mê mải qua các núi rừng đồng ruộng.

Và lấp lánh trên ná»n trá»i chàng sáng ánh sáng của "ngôi sao đôi".
 

                                                     Hermann Hesse
                                             Bản dịch của Thái Kim Lan

[ Trở VỠ]