"Khi Paul
Bert tới Bắc Kỳ, khắp xứ chỉ có 3 trường Pháp. Trong vòng
chưa tới một năm, ngày hội chợ (exposition), ta tính được
:
1 trường thông
ngôn
9 trường tiểu
học (nam)
4 trường tiểu
học (nữ)
1 trường tư
dạy vẽ
117 trường tư
dạy chữ quốc ngữ."
(Les débuts de
l'enseignement français au Tonkin, par M.G.Dumoutier, Organisateur
et Inspecteur des écoles franco-annamites.)
Paul Bert được
cử làm Thống sứ An Nam Bắc Kỳ ngày 8 tháng 4 năm 1886
|
-
Các trường học tại Bắc Kỳ năm 1889
|
trích dịch :
"Tiểu
dẫn về nền học chính tiểu học tại Bắc Kỳ
"Số trường được
ngân sách Chính quyền Bảo hộ tài trợ tại Bắc Kỳ và An
Nam là mười sáu, gồm có một trường thông ngôn tại Hà
Nội, mười hai trường Pháp-Annam cho nam học sinh tại các
địa điểm sau đây: Nam Định, Hà Nội, Hải Phòng, Bắc Ninh,
Ninh Bình, Hưng Yên, Quảng Yên, Hải Dương, Sơn Tây, Tuyên
Quang, Bình Định và Qui Nhơn;
Ba trường nữ
(écoles de filles), quy tụ các học sinh người Âu hai phái nam
và nữ, và các nữ sinh người An Nam, tại Hà Nội, Nam Định
và Hải Phòng.
Ngoài ra, tại
Hà Nội còn có thêm:
Một trường
dạy tiếng An Nam cho công chức,
Một trường
Pháp, do các giáo sĩ của Hội truyền giáo nước ngoài điều
hành;
Và tại Hải
Phòng, một trường nữ do các nữ tu sĩ điều hành.
Các giáo sĩ
Hội truyền giáo nước ngoài và các giáo sĩ Tây Ba Nha còn
có một số trường riêng, quan trọng nhất là trường Phúc
Nhạc.
Ngoài các trường
của Chính quyền Bảo hộ, chữ Quốc ngữ và vài khái niệm
sơ đẳng tiếng Pháp còn được dạy tại khoảng hai mươi
trường tư của người An Nam. vào các năm 1886 và 1887 , số
trường tư lên rất cao; có 42 trường gửi công trình trưng
bày tới Hội chợ triển lãm tại Hà Nội."
(trích : Annuaire
de l'Indochine pour l'année 1889 - IIe Partie - Annam et Tonkin. trang
270)
